به نقل از «ایسنا»

کریم امامی که بود و چه کرد؟

تاریخ انتشار: ۵ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۳۲۵۶۲

پنجم خردادماه سال‌روز تولد کریم امامی است؛ مترجمی که با ترجمه‌ «ماجراهای شرلوک هولمز» و «گتسبی بزرگ» به چهره‌ای شاخص در زمینه‌ ترجمه‌ آثار ادبی جهان تبدیل شد.

به گزارش ایسنا، کریم امامی مترجم و ویراستاری بود که بیش‌تر اهل ادبیات او را با ترجمه‌ «گتسبی بزرگ»، اثر بزرگ اسکات فیتزجرالد می‌شناسند؛ اگر سرطان خون او را در ۱۸ تیرماه سال ۱۳۸۴ به کوچی ابدی وادار نمی‌کرد، حالا ۹۳ ساله می‌شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

امامی پنجم خردادماه سال ۱۳۰۹ در شهر کلکته‌ هندوستان زاده شد؛ اما همیشه در گفت‌وگوهایش خود را فرزند شیراز، شهر سعدی و حافظ، می‌دانست. پدرش تاجر چای در هند بود و به همین واسطه به زبان انگلیسی تسلط داشت. امامی اولین واژگان این زبان را نزد پدرش آموخت و بعدها با شرکت در کلاس‌های زبان انگلیسی در شیراز آن را قوت بخشید.

او خود گفته بود: «نخستین واژه‌های انگلیسی را در کودکی از پدرم آموختم. خانواده ما به خاطر تجارت چای با هندوستان ارتباط داشتند و به آن کشور رفت‌وآمد می‌کردند… بعضی از افراد خانواده از جمله پدرم، مرحوم محمدحسن امامی، دارای معلومات خوبی در زبان انگلیسی بودند و از عهده محاوره و مکاتبه با افراد انگلیسی‌زبان برمی‌آمدند. برخی دیگر از افراد خاندان پرجمعیت امامی‌های شیراز هم استعداد خود را در آموختن زبان‌های خارجی دیگر بروز داده بودند، مثل مرحوم مهدی امامی که از فرط تبحر در زبان فرانسه در شیراز به «مسیو امامی» معروف بود، و پسرعمه‌ام شادروان صلاح‌الدین امامی که آلمانی‌دان بسیار قابلی بود و علاوه بر آن انگلیسی و فرانسه هم می‌دانست و سال‌ها سران کشورها و میهمانان عالیقدر دیگر را در تخت جمشید و تماشاگاه‌های دیگر شیراز به گردش می‌برد.»

فارغ‌التحصیلی در رشته‌ ادبیات دانشگاه تهران، او را در اوایل دهه‌ ۳۰ که اوج جریان‌های سیاسی مربوط به ملی شدن صنعت نفت بود، به سمت روزنامه‌نگاری در کیهان سوق داد. پس از آن هم به ویراستاری مشغول شد و در سال ۱۳۴۵ بود که آشنایی‌اش با گلرخ ادیب محمدی (گلی امامی) منجر به ازدواج شد و آن‌ها را به یکی از معدود زوج‌های موفق در حوزه‌ ترجمه‌ آثار ادبی در ایران تبدیل کرد.

ادبیات جزء جدایی‌ناپذیر زندگی امامی شده بود. او پس از انقلاب مؤسسه‌ انتشارات «زمینه» را راه‌اندازی کرد که در زمان فعالیت خود از مهم‌ترین مؤسسه‌های نشر کتاب‌های نویسندگان ایران و جهان بود. مجموعه‌ی عکس‌های بهمن جلالی از روزهای انقلاب با عنوان «روزهای خون، روزهای آتش» از کتاب‌های منتشرشده در این موسسه بود. امامی همچنین سردبیری نشریه‌ «کتاب امروز» را در کارنامه‌ فعالیت‌های خود دارد و مصاحبه‌هایی که با اهل کتاب در آن به چاپ می‌رسید، در زمان خود بسیار معروف شده بود.

«با خشم به یاد آر»، «گراهام گرین»، «انسان و فضا»، «گتسبی بزرگ» و «ماجراهای شرلوک هولمز» از مهم‌ترین آثار امامی در حوزه‌ ترجمه هستند. او همچنین ویراستاری کتاب‌های «فن و هنرعکاسی» اثر هادی شفائیه و «فرهنگ معاصر انگلیسی – فارسی» سلیمان حییم را برعهده داشته است.

ترجمه‌ مجموعه‌ داستان‌های «شرلوک هولمز» اثر آتور کانن دویل هم از کارهای به‌یادماندنی امامی است. امامی با علاقه‌ای که به ماجراهای این کارآگاه داشت، ۲۴ عنوان از داستان‌های او را به فارسی ترجمه کرد. هرچند ترجمه‌های دیگری هم از این مجموعه به چاپ رسید، اما در ایران همه کریم امامی را به عنوان مترجم سنتی این مجموعه می‌شناسند.

نثر خاص امامی در ترجمه‌ آثار ادبی دنیا، او را مترجمی صاحب سبک و توانا کرده بود. عبدالحسین آذرنگ در کتاب «در گیر و دار کتاب و نشر»، امامی را «مترجم موقعیت» می‌داند؛ «امامی هم می‌توانست با لحن محاوره‌ای و صمیمی بنویسد و هم به نوشتن خشک و رسمی اشراف داشت. هرچند در محافل رسمی از نوع نوشته‌های صریح و خشک بیشتر استفاده می‌کرد، اما میل او به جانب ساده‌نویسی، درآمیختن نوشته با طنز و شوخ‌طبعی و بیرون کشیدن مخاطبانش از فضای رسمی بود و این کار را آگاهانه انجام می‌داد.»

نجف دریابندی امامی را نویسنده انگلیسی‌زبان می‌دانست و گفته بود: «تبحر او در زبان انگلیسی به حدی بود که می‌توانم بگویم او نویسنده‌ای انگلیسی‌زبان بود.»

کریم امامی مجموعه‌ مقاله‌های خود درباره‌ ترجمه را در کتابی با عنوان «از پست و بلند ترجمه» منتشر کرد. او در این کتاب گفته است: «در زبان فارسی ضرب‌المثلی که به کار ترجمه و مترجم مربوط شود، نیافتم، لابد به این سبب که مترجمی مثل سخن‌چینی و سورچرانی از مشاغل رایج نبوده است». دیگر اثر تألیفی او فرهنگ فارسی به انگلیسی «کیمیا» در دو جلد است که توسط انتشارات فرهنگ معاصر به چاپ رسیده است.

امامی داستان‌های کوتاهی از نویسندگان مطرح نظیر صادق هدایت، جمال میرصادقی و غلامحسین ساعدی را به انگلیسی ترجمه کرده است. از فعالیت‌های دیگر این مترجم می‌توان به ترجمه‌ برخی از شعرهای شاعران ایرانی به زبان انگلیسی اشاره کرد. شعر «تولدی دیگر» فروغ فرخزاد، «صدای پای آب» سهراب سپهری و مجموعه‌ی ۷۰ رباعی از خیام از جمله‌ این شعرها هستند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: سینما حج 1402 باستان شناسي سفر عربستان افغانستان دادگستري سینما حج 1402 باستان شناسي زبان انگلیسی کریم امامی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۳۲۵۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

زندگی با آل‌احمد در شیوه نگارش سیمین دانشور تاثیر نگذاشت

خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: سیمین دانشور نویسنده و مترجم ایرانی ۸ اردیبهشت سال ۱۳۰۰ در شیراز زاده شد. او سومین فرزند محمدعلی دانشور (پزشک) و قمرالسلطنه حکمت بود. دوره ابتدایی و دبیرستان را در مدرسه انگلیسی‌زبان مهرآیین گذراند.

در سال ۱۳۱۶ اولین مقاله‌اش را با نام «زمستان بی‌شباهت به زندگی ما نیست» در نشریه‌ای محلی چاپ کرد. در سال ۱۳۱۷ به تهران آمد و مدتی در شبانه‌روزی آمریکایی تهران ساکن شد و آموزش زبان انگلیسی را پی گرفت. بعد در رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد.

در سال ۱۳۲۰ به‌عنوان معاون اداره تبلیغات خارجی در رادیو تهران استخدام شد. علی‌اکبر کسمایی و احمد شاملو از همکاران او در رادیو بودند. سیمین دو سال بعد، یعنی در سال ۱۳۲۲ از کار رادیو کناره‌گیری کرد و در روزنامه ایران مشغول به کار شد. از این زمان به بعد، او با نام مستعار «شیرازی بی‌نام» برای نشریات مختلف مقاله نوشت و ترجمه کرد.

در ۱۳۲۷، اولین کتاب خود را با نام «آتش خاموش» نوشت. این اثر نخستین مجموعه داستانی بود که به قلم زنی ایرانی چاپ شد. داستان‌های این مجموعه با نقدهای منفی بسیاری مواجه شد. در ۱۳۲۸ با مدرک دکترای ادبیات فارسی از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد و یک سال بعد با جلال آل‌احمد، نویسنده و مبارز اجتماعی مطرح آن سال‌ها ازدواج کرد. این ازدواج تا مرگ نابه‌هنگام آل احمد در سال ۱۳۴۸، به‌مدت ۲۰ سال دوام داشت.

همزمان با سالروز تولد سیمین دانشور در گزارشی به مرور زندگی این نویسنده پرداختیم که مشروح آن در ادامه می‌آید؛

تحصیل در آمریکا

دانشور در شهریور ۱۳۳۱ با دریافت بورس تحصیلی از مؤسسه فولبرایت به دانشگاه استنفورد آمریکا رفت و در رشته زیبایی‌شناسی تحصیل کرد. در این سفر نامه‌هایی که بین او و جلال رد و بدل شد که بعدها در کتابی به نام «نامه‌های سیمین دانشور و جلال آل‌احمد» توسط انتشارات نیلوفر منتشر شد. در مدت تحصیل در آمریکا «باغ آلبالو»، دشمنان چخوف»، «بئاتریس آرتور شنیتسلر» و «رمز موفق زیستن» دیل کارنگی را هم ترجمه و منتشر کرد.

بازگشت به ایران و ادامه کار نویسندگی

دانشور در سال ۱۳۳۴ به ایران بازگشت و در هنرستان هنرهای زیبای دختران و پسران مشغول تدریس شد. سپس مدیریت مجله نقش و نگار را پذیرفت و «کمدی انسانی» سارویان و «داغ ننگ» ناتانیل هاتورن را ترجمه کرد.

در ۱۳۳۷ کتاب «همراه آفتاب» نوشته هارولد کورلندر را ترجمه و منتشر کرد. تا اینکه در سال ۱۳۳۸ به‌عنوان دانشیار کلنل علینقی وزیری در رشته باستان‌شناسی و تاریخ هنر دانشگاه تهران مشغول به کار شد. کار تدریس او در دانشگاه تهران تا بیست سال بعد، یعنی سال ۱۳۵۸ که از دانشگاه تهران بازنشسته شد، ادامه یافت.

در سال ۱۳۴۰، دومین مجموعه داستان خود با نام «شهری چون بهشت» را منتشر کرد. دانشور، همراهِ همسرش جلال آل‌احمد، عضو کانون نویسندگان ایران بود. و در نخستین انتخابات، فروردین ۱۳۴۷ به‌عنوان رئیس کانون نویسندگان ایران برگزیده شد. در تیر ۱۳۴۸ رمان «سووشون» را منتشر کرد که مشهورترین رمان او است و تا به حال به هفده زبان ترجمه شده‌است. بسیاری از منتقدان این اثر را یکی از ماندگارترین آثار ادبی فارسی می‌دانند. دو ماه بعد از انتشار «سووشون»، در ۱۸ شهریور ۱۳۴۸، جلال آل‌احمد درگذشت.

دانشور در سال ۱۳۵۱ کتاب «چهل طوطی» را منتشر کرد. این کتاب ترجمه‌ای است از مجموعه‌ای از حکایت‌های هندی که لین یوتانک، نویسنده چینی، در کتابی به نام The Wisdom of Indiaجمع‌آوری کرده‌است. این کتاب که تنها همکاری آل‌احمد و دانشور به حساب می‌آید که توسط انتشارات موج به چاپ رسید.

در سال ۱۳۶۱ کتابی را به نام «غروب جلال» را منتشر کرد. این کتاب از دو بخش تشکیل شده‌است: بخش اول کتاب، با نام «شوهرم جلال» در سال ۱۳۴۱ و در زمان حیات آل‌احمد نوشته شده‌است. دانشور این کتاب را با وصف آل‌احمدِ نویسنده آغاز می‌کند، افکار و ویژگی‌های اخلاقی او را از منظر خود توصیف می‌کند و به جنبه‌های فردی، اجتماعی و سیاسی زندگی او می‌پردازد. بخش دوم کتاب، تقریباً بیست و یک سال بعد نوشته شده‌است. در این بخش، دانشور خاطره روز درگذشت آل‌احمد را روایت می‌کند. نام کتاب، از همین بخش دوم گرفته شده‌است.

در سال ۱۳۷۲، اولین کتاب از سه‌گانه سیمین دانشور، به نام «جزیره سرگردانی» منتشر شد که به دغدغه‌های روشنفکران ایران در دهه ۴۰ و ۵۰ می‌پرداخت. در ۱۳۷۶ مجموعه داستان «از پرنده‌های مهاجر بپرس» با همکاری نشر نو و نشر کانون چاپ شد. در سال ۱۳۷۸ یادنامه جلال آل‌احمد توسط علی دهباشی منتشر شد که گفت‌وگویی مفصل با دانشور را شامل می‌شد. جلد دوم تریلوژی دانشور، «ساربان سرگردان»، در سال ۱۳۸۰ را چاپ کرد.

دانشور در گفت‌وگو با ناصر حریری گفته‌است او و جلال آل‌احمد هر چه می‌نوشتند، به هم نشان می‌دادند اما او هرگز اجازه نمی‌داده جلال در نوشته‌هایش دست ببرد. همچنین دانشور هیچ‌گاه از نثر آل‌احمد که دست‌کم سه دهه یکه‌تاز میدان نویسندگی بود، تأثیر نپذیرفت و زندگی مشترک در شیوه نگارش او اثر نگذاشت و استقلال خود را حفظ کرد.

درگذشت

سیمین دانشور در ۳۰ تیر ۱۳۸۶ به‌علت مشکلات حاد تنفسی در بیمارستان پارس تهران بستری شد. با بستری شدن او شایع شد که وی درگذشته‌است اما این خبر تکذیب شد. او در ۲۲ مرداد ۱۳۸۶ با تشخیص تیم پزشکی از بیمارستان پارس مرخص شد. دانشور پس از یک دوره بیماری آنفولانزا، عصر روز ۱۸ اسفند ۱۳۹۰ برابر در ۹۰ سالگی در خانه‌اش در تهران درگذشت. قبر سیمین دانشور در قطعه هنرمندان بهشت زهرا است.

الهام قاسمی

کد خبر 6089822 الناز رحمت نژاد